Czyszczenie wentylacji. Jak i kiedy należy je przeprowadzać?

Czyszczenie wentylacji oraz rekuperacji należy do najistotniejszych elementów związanych z konserwacją budynku. Jeśli system ten jest zanieczyszczony lub niesprawny, nie pełni swojej funkcji w odpowiedni sposób. To z kolei stanowi poważne zagrożenie dla samopoczucia, a nawet zdrowia osób przebywających wewnątrz obiektu. Z tego powodu czyszczenie kanałów wentylacyjnych musi być przeprowadzane wszędzie, gdzie się znajdują – w placówkach ochrony zdrowia, jak i biurach, halach produkcyjnych, a nawet w domach.

Czyszczenie wentylacji – przepisy

Obowiązek okresowego czyszczenia i dezynfekcji wentylacji mechanicznej wynika również z przepisów polskiego prawa, takich jak Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn. 16.08.1999 w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz.U. 74/99). Wynika z nich, że instalacje gazowe oraz przewody kominowe, w tym wentylacyjne i rekuperacyjne, należy kontrolować raz w roku. Ponadto wszelkie instalacje i urządzenia techniczne nie mogą pogarszać właściwości użytkowych dostarczanego za pomocą tych urządzeń i instalacji czynnika; oznacza to, że jakość powietrza, które wydostaje się z systemu wentylacji i trafia do pomieszczeń, nie może być niższa niż w przypadku tego, które do systemu trafiło.

Co ważne, urządzenia oraz instalacje wentylacyjne muszą być w pełni drożne. Ich stan techniczny z kolei musi gwarantować niezawodność oraz sprawność działania. Ta z kolei ulega wyraźnemu obniżeniu na skutek osadzania się na jej elementach różnego rodzaju zanieczyszczeń.

Czyszczenie wentylacji w domu lub budynku użyteczności publicznej – dlaczego jest takie ważne?

Regularne czyszczenie systemu wentylacyjnego sprawia, że do pomieszczeń trafia wyłącznie dobrej jakości powietrze. W przeciwnym wypadku obecne w nim zanieczyszczenia, takie jak kurz, drobinki pyłów oraz drobnoustroje mogą powodować wiele problemów zdrowotnych, takich jak:

 – bóle głowy,

 – ogólne złe samopoczucie,

 – katar i kaszel,

 – uczucie senności,

 – objawy alergii,

 – objawy chorób wywołanych przez bakterie, wirusy oraz grzyby.

Problemom tym można zapobiegać, stosując urządzenia takie jak sterylizatory powietrza, które usuwają z powietrza wyżej wymienione patogeny. Ich obecność w budynku nie eliminuje jednak konieczności regularnego czyszcstego enia oraz dezynfekcji kanałów wentylacyjnych i innych elementów systemu. Pożądanym schematem postępowania jest dbałość o czystą wentylację i traktowanie urządzeń takich jak sterylizatory jako dodatkową gwarancję czystego i zdrowego powietrza w pomieszczeniach. 

Jak często czyścić kanały wentylacyjne?

Konieczność czyszczenia wentylacji raz w roku to oczywiście tylko niezbędne minimum. Może się zdarzyć, że jeszcze przed upływem tego terminu nie będzie ona dobrze spełniać swojego zadania. Do alarmujących sygnałów pozwalających rozpoznać sytuację, w której trzeba przystąpić do czyszczenia wentylacji, należy wyczuwalny zaduch, a także opisane wyżej objawy występujące u osób przebywających w pomieszczeniu. Wówczas należy wezwać specjalistę w celu przeprowadzenia inspekcji i analizy stanu zanieczyszczenia kanałów, a także określenia poziomu zagrożenia mikrobiologicznego. Jest to szczególnie ważne w przypadku systemu wyposażonego w system odzysku ciepła. Czyszczenie tego typu wentylacji w bloku, domu jednorodzinnym lub innym budynku może bowiem wiązać się także z koniecznością odgrzybiania rekuperacji.

Jak czyścić kanały wentylacyjne?

Aby mechanicznie wyczyścić wentylację, najczęściej wprowadza się do kanału nawiewnego głowice lub robota z układem jezdnym, wyposażonego w obrotowe szczotki. Usuwają one zanieczyszczenia, które następnie zostają odprowadzone z kanału przez odkurzacz. Urządzenia te mogą być sterowane zdalnie (np. przez smartfon) lub elektrycznie. W przypadku budynków z rozbudowaną siecią kanałów konieczne jest podzielenie prac na etapy.

Niektóre elementy instalacji należy wyczyścić ręcznie. Są to przede wszystkim urządzenia typu rooftop, nawiewniki, klapy pożarowe, centrale wentylacyjne czy przepustnice. Konieczna jest także wymiana filtrów.

Ostatnim etapem prac jest odkażenie kanałów wentylacyjnych. W tym celu wykorzystywana jest specjalistyczna chemia, która musi posiadać atest higieniczny PZH. Uzupełniająco warto stosować środki do dezynfekcji, np. do stosowania w urządzeniach do wytwarzania suchej mgły. Na zakończenie sporządzany jest protokół, do którego może być dołączony materiał zdjęciowy bądź filmowy. 

Czyszczenie wentylacji to procedura niezbędna nie tylko dla komfortu osób przebywających w budynku. Ma też istotne znaczenie dla ich zdrowia, szczególnie w kontekście zapobiegania alergiom oraz chorobom dróg oddechowych. Regularne sprawdzanie i oczyszczanie instalacji to także sposób na wydłużenie jej żywotności, a także zmniejszenie zagrożenia pożarowego.