Niebanalne wnętrze o wielu możliwościach aranżacyjnych przyciąga coraz więcej miłośników otwartej przestrzeni, malowniczych belek stropowych i dwuspadzistego dachu. Przerobienie stodoły na przestrzeń mieszkalną, niezwykle funkcjonalną, do tego z ciekawą przeszłością, choć oczywiście warte jest zachodu (spektakularny efekt wynagrodzi wszelkie trudy), nie należy do zadań łatwych i wymaga sporo determinacji oraz zaangażowania. Wyzwanie stanowią choćby liczne formalności, gdyż zgodnie z prawem budynek gospodarczy nie jest mieszkalnym, dlatego przerobienie go na dom, wymaga spełnienia określonych procedur. Podpowiadamy, od czego zacząć i na co zwrócić uwagę.
Adaptacja budynku – od czego zacząć?
Nim zaczniemy realizować swoje marzenie o wnętrzu idealnym, wyobrażając sobie cudowne poranki i jeszcze wspanialsze wieczory w miejscu o niezwykłym klimacie, musimy uregulować kwestie prawne, a zatem sprawdzić, czy wybrany przez nas budynek gospodarczy w ogóle może stać się przestrzenią mieszkalną. W tym celu trzeba udać się do właściwego dla danego miejsca urzędu (miasta lub gminy) i sprawdzić, jak wygląda plan zagospodarowania przestrzennego i przeznaczenie terenów wokół stodoły. W końcu może okazać się, że organ ma w planach budowę drogi dwupasmowej nieopodal i nasze marzenie o idyllicznej przestrzeni pryśnie jak bańka mydlana. Plan „powie” nam, czy na danej działce dopuszcza się zabudowę mieszkalną. Może okazać się, że taki plan dla danego terenu nie jest w ogóle uchwalony. I co wtedy? Trzeba będzie wystąpić do urzędu z wnioskiem o wydanie warunków zabudowy.
Gdy organ da zielone światło, to znaczy, gdy okaże się, że na danym terenie może znajdować się budownictwo mieszkalne, wówczas trzeba wystąpić do starostwa powiatowego o pozwolenie na przebudowę lub budowę obiektu. Konieczne będzie opracowanie projektu architektonicznego. Warto od razu zapytać o dostęp do mediów. Budynki inwentarskie, a do tego typu obiektów zalicza się stodoła, bardzo często znajdują się na działkach nieuzbrojonych.
Instalacje na działce nieuzbrojonej
Doprowadzenie wszystkich instalacji na działkę (elektrycznej, wodno-kanalizacyjnej, ciepłowniczej i/lub gazowej) wiąże się z wizytą (lub kontaktem) u lokalnych dostawców mediów. Sprawą kluczową ze względu na prace budowlane jest załatwienie w pierwszej kolejności energii elektrycznej. W zakładzie elektrycznym (dystrybutor energii) składamy wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci i zakresu prac związanych z realizacją przyłączenia, które będą leżeć po naszej stronie. Budynki mieszkalne przyłączane są do sieci dystrybucyjnej o napięciu do 1 kV. Wraz z wnioskiem trzeba dostarczyć kilka dokumentów, tj. dokument potwierdzający tytuł prawny do korzystania z nieruchomości (najczęściej jest to umowa kupna), plan zabudowy lub szkic określający usytuowanie obiektu, w którym będzie wykorzystywany prąd, względem istniejącej sieci elektrycznej, z rozmieszczeniem budynków sąsiadujących. Dystrybutor określi zakres prac i ramy czasowe. Kolejny etap to podpisanie umów sprzedaży energii i świadczenia usług dystrybucji prądu.
Stan budynku – inwentaryzacja
Inwentaryzacja budynku i analiza gruntu wokół domu i przy fundamentach poprzedzają przygotowanie właściwego projektu przebudowy stodoły. Analizą stanu technicznego powinni zająć się specjaliści (projektant-konstruktor i geolog, ewentualnie geotechnik). Ocenią oni stan fundamentów, ścian, więźby dachowej, stropu i zdecydują, czy budynek nadaje się do przebudowy, czy jednak rozbiórki. Wysnują również zalecenia odnośnie do ewentualnego osuszania fundamentów, ich zabezpieczania lub wzmacniania.
Okna i drzwi w zaadaptowanym budynku
Charakterystyczną cechą budynków gospodarskich są szerokie wrota i niewielka liczba okien. Pojawia się zatem konieczność wybicia nowych otworów drzwiowych i okiennych, by wprowadzić do wnętrza jak największą ilość światła. Możemy również zaadaptować wrota na drzwi, poprzez zmniejszenie ich, jeśli chcemy, by wejście do domu było w tym samym miejscu. Innym pomysłem jest pozostawienie wyjściowego rozmiaru wrót i wstawienie przeszklenia. Pozwoli to stworzyć drzwi prowadzące na taras (jeśli oczywiście zamierzamy go mieć). Pamiętajmy o tym, że nie ma specjalnych okien i drzwi do budynków gospodarskich. Korzystamy z tych samych produktów jak w przypadku standardowych wnętrz mieszkalnych.
Podział przestrzeni i styl
Stodoła jest budynkiem, który pozwala na maksymalne wykorzystanie przestrzeni użytkowej. Najczęściej stosowanym rozwiązaniem są domy parterowe z antresolą. Wysokie stropy i wysoko umieszczona więźba dachowa stwarzają duże możliwości aranżacyjne. Wiele osób decyduje się na aranżację typu studio bez dzielenia powierzchni na kilka pomieszczeń i podziału na górę i dół. Choć wydaje się, że styl rustykalny jest naturalnym wyborem w przypadku aranżacji zaadaptowanej na pomieszczenie mieszkalne stodoły, coraz częściej obserwuje się zwrot w stronę wielkomiejskiego minimalizmu i płomienny wręcz romans ze stylem industrialnym. To właśnie ten ostatni styl znakomicie sprawdza się w przypadku przestrzeni o otwartym układzie. Przy pomocy wszechobecnych przeszkleń symbolicznie zaznaczyć strefy funkcjonalne.
Wysokie wnętrza pozwalają na wyeksponowanie elementów konstrukcyjnych dachu, co sprawia, że światło ma nieskrępowany dostęp do niemal całego domu, a także podkreślenie surowców wykorzystanych do wykończenia wnętrza. Pierwsze skrzypce grają tutaj drewno, kamień i beton, kroku dotrzymuje im szkło. Faktura tych materiałów i ich kolor pięknie dopełniają się w aranżacji, tworząc niezwykle spójną całość. Beton na podłodze, metal na schodach, drewno na ścianie, szkło jako element dzielący poszczególne miejsca w domu, a wszystko to podkreślone bielą, czernią i szarością oraz naturalnymi barwami drewna. Takie połączenie nie mogłoby się nie udać. Nie trzeba oczywiście decydować się na podkreślanie skośnego dachu za wszelką cenę. Niektórzy stawiają na standardowy sufit włącznie z podwieszeniami. Choć styl rustykalny i industrialny dominują, nic nie stoi na przeszkodzie, by do tak specyficznego wnętrza wprowadzić minimalizm, wabi-sabi, klimat południowo-wschodniej części Francji, shabby chic czy też scandi.
Kuchnia
Jasna kuchnia, dobrze doświetlona przez panoramiczne okna lub też jedno wielkie okno od podłogi do sufitu, nad którą górują drewniane belki, o pięknych ciemnych frontach mebli, często połączona z jadalnią lub salonem to spełnienie marzeń miłośników pięknych aranżacji. W takiej przestrzeni często pojawia się wyspa (minimum 90 cm szerokości, by swobodnie korzystać z blatu roboczego), otoczona hokerami. Do tego przesuwne okno pozwalające na kontakt z osobami na zewnątrz (na tarasie, w ogrodzie), szafki bez widocznych uchwytów niejako stanowiące tło dla widoku za oknem i drewniana podłoga, wprowadzająca ciepło do wnętrza. Dużą ilość światła z zewnątrz dostarczy zamontowany nad wyspą świetlik.
Ogrzewanie
Żeby w budynku stodoły można było mieszkać przez cały rok, odpowiednie ogrzewanie jest kwestią priorytetową. Podstawą jest oczywiście ocieplenie i uszczelnienie ścian i dachu. W przypadku ceglanej stodoły możemy ocieplić budynek metodą holenderską lub belgijską, czyli od wewnątrz z zachowaniem zabytkowego muru. Do ceglanej ściany dostawia się wewnętrzną ścianę szkieletową, która stanowi oparcie dla płyt PIR. Jeśli charakter muru wymusza ocieplenie metodą lekko mokrą, wówczas wykorzystuje się płyty WS lub ETX. Kolejnym krokiem jest montaż łat drewnianych lub profili aluminiowych i ścianek kartonowo-gipsowych. Warto również zdecydować się na okna z gwarancją niskiej utraty energii cieplnej. Wybór sposobu ogrzewania domu będzie zależeć przede wszystkim od zapotrzebowania budynku na ciepło (kWh/m2/rok). Istotne jest także zapotrzebowanie na ciepłą wodę użytkową. Nie bez znaczenia jest dostępność mediów. Wiąże się ona z możliwością podłączenia do instalacji gazowej w przypadku kotła kondensacyjnego lub zwiększenia przydziału energii, jeżeli planuje się elektryczny piec akumulacyjny.
Najpopularniejsze sposoby na ogrzewanie domu to pompa ciepła, niskoemisyjne ogrzewanie gazowe oraz nowoczesne ogrzewanie elektryczne. Są one przystosowane do współpracy z wodnym ogrzewaniem podłogowym i grzejnikowym. Sezonowo można również dogrzewać pomieszczenia przy pomocy kominka. Szczególnie stylowo w takich wnętrzach prezentują się kominki typu koza. Ogrzewanie dużej i wysokiej kubatury (dom parterowy) może stanowić poważne wyzwanie zarówno technologiczne, jak i finansowe.
M.Ś.