Lastryko przez lata nie cieszyło się dobrą sławą. Kojarzone było z płytami nagrobnymi, cokołami pod pomniki, szaro-burymi posadzkami i parapetami z czasów PRL. Kolorystyka z dawnych lat nie miała nic wspólnego z elegancją (wręcz przeciwnie), więc negatywne nastawienie do tego materiału nie dziwi. Po latach zapomnienia lastryko wróciło na salony w odmienionej wersji i większej gamie kolorów, stając się rosnącym w siłę przebojem wnętrzarskim, który rozpycha się między naturalnymi kamieniami, walcząc o należną mu uwagę i atencję. Czym jest lastryko i jak wykorzystać ten materiał w aranżowaniu wnętrz?
Historia lastryko
Archeolodzy znaleźli w tureckich ruinach podobne do lastryko podłogi, które pochodzą sprzed 8-10 tysięcy lat. Choć swe początki lastryko ma w starożytności, na masową skalę zaczęto stosować ten materiał w XV wieku we Włoszech. Stało się to za sprawą weneckich rzemieślników, którzy osadzali w betonowych mieszankach wióry z płyt marmurowych. Podłoga z lastryko zaczęła być popularna dopiero w latach 20. XX wieku. Rozsławiła ją hollywoodzka Aleja Gwiazd w Kalifornii. Do dzisiaj płytki lastryko zdobią podłogi słynnych budynków w Stanach Zjednoczonych (np. Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku). W Wielkiej Brytanii miliony osób dojeżdżających do pracy metrem codziennie chodzą po podziemnych podłogach z lastryko. Ten materiał można spotkać również w Olimpijskim Parku Królowej Elżbiety. Ze względu na swoją odporność, łatwość konserwacji oraz stosunkowo niski koszt produkcji był popularny zwłaszcza w Europie Środkowo-Wschodniej. W Polskiej Republice Ludowej lastryko stosowano we wnętrzach publicznych, np. w kościołach, teatrach, szpitalach czy szkołach.
Czym jest lastryko i z czego się składa?
Lastryko, nazywane zamiennie terrazzo, to materiał kompozytowy, czyli składający się z kilku składników. Przed wiekami lastryko wytwarzane było wyłącznie z zalewanego betonem marmurowego kruszywa. Dziś obok klasycznej wersji występuje terrazzo, w którym spoiwo cementowe zastępowane jest bardziej elastycznymi żywicami syntetycznymi. Producenci korzystają również z wielu sztucznych barwników o intensywnych kolorach i nie zawsze sięgają po marmur, zastępując go np. okruchami granitowymi, bazaltowymi, szkłem lub nawet elementami metalowymi (miedź, mosiądz, stal). To wpływa na finalny wygląd terazzo. Po zastygnięciu masy jej powierzchnia jest szlifowana. W zależności od obróbki może przyjąć postać chropowatą, matową lub gładką, jeśli dodatkowo ubytki uzupełni się cementem.
Zalety lastryko
Największą zaletą lastryko jest jego trwałość. To materiał odporny na zarysowanie, ścieranie, uderzenia, powstawanie ubytków, zmienne warunki pogodowe (nie szkodzi mu mocne promieniowanie i mróz), a także wilgoć (nie wchłania wody). Właściwie konserwowane lastryko posłuży właścicielowi przez całe życie (do 75 lat) bez konieczności renowacji. Będące alternatywą dla wszelkiego rodzaju kamieni lub betonu lastryko znakomicie sprawdza się we wnętrzach użyteczności publicznej, gdzie każdego dnia przewijają się setki lub nawet tysiące osób. I wcale nie musi występować w szaro-burej wersji utrwalonej w naszych głowach dzięki szkolnej posadzce z wiadomo jakich czasów. Moda na kolor i nietuzinkowość dopadała również terrazzo. Występuje w większej gamie kolorystycznej niż naturalny kamień, więc ma większe możliwości aranżacyjne. Nadaje wnętrzom eleganckiego, klasycznego charakteru z odrobiną awangardowego sznytu. Matowe i chropowate posadzki z lastryka idealnie sprawdza się we wnętrzach nowoczesnych i industrialnych. Po stronie zalet trzeba wymienić cenę, niższą niż w przypadku kamienia naturalnego, a także łatwość czyszczenia.
Wady
Wadą terrazzo jest podatność na brudzenie się, szczególnie powierzchni matowych i chropowatych. Przy użyciu odpowiednich środków chemicznych można sobie łatwo poradzić z tym problemem. Wadą może być konieczność zatrudnienia specjalistycznej firmy do wykonania posadzki lastrykowej, gdyż twardość materiału utrudnia samodzielne układanie takich płytek. Choć z jednej strony cena jest zaletą, dla niektórych może być również wadą. Tańsze niż kamień naturalny lastryko jest droższe niż płytki ceramiczne.
Terrazzo w łazience
Ze względu na swoją wysoką odporność na wilgoć terazzo jest wręcz stworzone do łazienki. W tej przestrzeni czuje się jak przysłowiowa ryba w wodzie. Z przyczyn oczywistych naturalnym wyborem będą płytki podłogowe. Materiał możemy wykorzystać również jako okładzinę ścienną lub dekory, np. do wypełniania wnęki w zabudowie gipsowo-kartonowej. Płytkami lastryko można obłożyć zabudowę stelaża z miską sedesową. Dobrze zaprezentuje się jako wykończenie kabiny typu walk-in lub ściany nad wanną. Kolejnym wyborem jest blat pod umywalkę lub sama umywalka, bo je również wykonuje się z terazzo. Aranżację z użyciem lastryko można dopełnić łazienkowymi akcesoriami w postaci dozownika na kosmetyki w płynie, kubka na szczoteczki do zębów, pojemnika na szczotkę do WC itp. Ważne, by wybrać produkty w ramach jednej serii. Mnogość form i kolorów lastryko mogłaby wprowadzić chaos do pomieszczenia. Wymienione przedmioty mogą również stanowić jedyny akcent lastryko w łazience, odbijający się od płytek w jednolitym kolorze.
Lastryko w kuchni
Blat kuchenny pokryty drobną mozaiką małych kamyczków to najczęściej stosowany motyw w kuchennych aranżacjach z udziałem lastryko. Taki blat gwarantuje odporność na zarysowania, o które w kuchni nietrudno. Barwnymi mozaikami można obłożyć wyspę na środku kuchni lub pas ściany pomiędzy frontami wiszących szafek a blatem, czyli tak naprawdę strefę roboczą. Patchworkowe wzory, na których plamy i zabrudzenia będą ledwo widoczne, stając się niejako częścią kompozycji, to doskonały wybór na podłogę w kuchni i sposób, by wnętrze odznaczało się estetycznym i schludnym wyglądem. Lastryko nie musi mieć wyraźnej struktury, dlatego też miłośnicy raczej klasycznych aranżacji znajdą odpowiedni dla siebie produkt. Obecnie jeden z modniejszych wzorów to lastryko barwione, o dużych, przykuwających uwagę kawałkach grysu. Jasne płytki z zatopionymi elementami w słonecznych kolorach znakomicie kontrastują z drewnianą podłogą, wprowadzając do wnętrza ciepły klimat. Mnogość wzorów pozwala dopasować lastryko do zabudowy kuchennej utrzymanej w różnych stylach – minimalistycznym, rustykalnym, klasycznym, industrialnym.
Lastrykowa podłoga
Niedbałość wykonania podłóg z lastryka, szczególnie widoczna w latach 60. i 70. minionego stulecia, a także brak świadomości na temat konserwacji i prawidłowo wykonanej renowacji tego typu powierzchni sprawiły, że rosło niesłuszne przekonanie o niskiej jakości tego materiału oraz niechęć do niego. Na szczęście cementowo-kamienne posadzki wróciły na dobre i nie zamierzają schodzić z podium. Gładko polerowane terrazzo to wyjątkowo dekoracyjne rozwiązanie aranżacyjne, które wprowadza do wnętrz niepowtarzalny klimat, estetykę spalonych słońcem Włoch, pomagając podkreślić odrębność aranżacyjną od reszty pomieszczeń. To doskonałe rozwiązanie dla osób, które lubią nieszablonowe rozwiązania architektoniczne. Kolorowa podłoga w salonie, posadzka w strefie wejścia, podłoga w kuchni lub łazience – lastryko sprawdzi się w każdym pomieszczeniu. By podłoga jak najdłużej była w dobrej formie, trzeba ją regularnie odkurzać i w ten sposób pozbywać się piasku mogącego rysować powierzchnię. Do mycia używa się środków na bazie alkoholu, dzięki temu łatwo uniknąć smug na posadzce. Warto co jakiś czas umyć lastryko samą wodą.
Nie tylko posadzki i kafle
Terrazzo coraz częściej wykorzystuje się do produkcji mebli – szczególnie blatów oraz podstaw stołów i stolików – a także dodatków. Na rynku znajdziemy dekoracyjne naczynia, akcesoria łazienkowe, wazony, świeczniki, osłonki na doniczki, podstawy lamp, zegary i nawet przyciski do papieru. Lastryko stało się tak modne, że motyw terazzo został przeniesiony na tkaniny dekoracyjne, czego efektem są lastrykowe zasłony, dywany i poduszki.
Czy można odnowić stare lastryko?
Choć to materiał niemal nie do zdarcia, to jednak upływ czasu robi swoje – powierzchnia matowieje, nosi coraz bardziej widoczne ślady zabrudzeń i mniejsze lub większe uszkodzenia mechaniczne. Sposobem na przywrócenie dawnego blasku jest szlifowanie, a następnie polerowanie powierzchni. Możemy użyć szlifierki diamentowej lub papieru ściernego – najpierw gruboziarnistego, a następnie drobnoziarnistego papieru lub tarczy. Podłoże powinno być wilgotne, by pył, który powstaje podczas szlifowania na sucho, nie utrudniał dalszej pracy. Ubytki lub pęknięcia uzupełniamy masą naprawczą, np. wzbogaconą we włókno szklane. Możemy ją nakładać metodą „mokre na mokre”. Po nałożeniu pierwszej warstwy trzeba odczekać wskazany przez producenta czas. Po zaschnięciu masy wyrównujemy powierzchnię wypełnianych fragmentów (ręcznie lub przy użyciu szlifierki). Kolejny etap to polerowanie przy użyciu szczotki polerskiej i drobnoziarnistej pasty. Powierzchnię można również zaimpregnować silikonowym impregnatem do lastryko i innych rodzajów kamienia. Jeśli chcemy nieco bardziej odświeżyć wygląd lastryko, możemy pomalować je farbą, np. emalią chlorokauczukową lub epoksydową.
M.Ś.
0 komentarzy