Ogród żwirowy krok po kroku

Jeśli nie jesteś zapalonym ogrodnikiem, który grzebiąc w ziemi pozbywa się stresu, ale doceniasz kontakt z naturą i jej wpływ na otoczenie, to z pewnością spodoba się tobie koncepcja ogrodu żwirowego. Wymaga on mniej pielęgnacji niż tradycyjny ogród, a wygląda równie efektownie. By stworzyć ogród żwirowy przy swoim domu, nie musisz zatrudniać specjalisty. Wystarczy, że będziesz postępować zgodnie z naszymi wskazówkami. Niewielkim kosztem i przede wszystkim własnymi rękami stworzysz ogród, który oprócz pielenia i usuwania nadmiernych siewek, nie wymaga ingerencji ogrodnika.

Krótka historia ogrodu żwirowego

Korzeni ogrodów żwirowych należy szukać w XIV-wiecznej Japonii i popularnych ogrodach „suchego krajobrazu”, tak zwanych karesansui, gdzie roślinność była jedynie dodatkiem do żwiru i kamieni. Ten rodzaj ogrodu nawiązuje do naturalnego krajobrazu w sposób bardziej abstrakcyjny – bardziej niż same elementy ważna jest pustka pomiędzy nimi. Woda ukazana jest symbolicznie za pomocą żwiru i piasku. Grabienie imituje uderzające o brzeg fale. Głazy odpowiadają prawdziwym wyspom. Najpopularniejszy ogród tego typu mieści się przy świątyni zen Ryōan-ji w Kioto. Zachwycająca i skłaniająca do medytacji kompozycja składa się zaledwie z 15 głazów, otoczonych „morzem” równo zagrabionego żwiru.

Zalety ogrodu żwirowego

• Pasuje do właściwie każdego stylu projektowania domów. Sprawdzi się zarówno przy nowoczesnym i tradycyjnym budownictwie, jak i wiejskim domu.
  • Stanowi doskonałe tło dla posadzonych roślin, sprawiając, że przestrzeń (dzięki jednobarwnym plamom) wydaje się większa.
  • Niskie koszty utrzymania i łatwość pielęgnacji.
  • Ściółkowanie żwirem uniemożliwia przebicie się niepożądanych chwastów, a jednocześnie nie blokuje przepływu wody i powietrza.
  • Pomaga zatrzymać wodę w glebie poprzez zmniejszanie jej parowania.
  • Wymaga grabienia tylko kilka razy w sezonie (usuwanie ewentualnych samosiejek i martwego materiały roślinnego, np. liści).

Czy ogród żwirowy można wykonać samodzielnie?

Oczywiście, że tak. Zanim rozpoczniesz pracę, zastanów się, na czym tak naprawdę ci zależy. Istnieje wiele odmian ogrodu żwirowego. Mogą być tylko częściowe, obsadzone jednym gatunkiem roślin lub też z szeroką gamą roślin dostosowanych do warunków klimatycznych. Niezależnie od tego, na którą wersję się zdecydujesz, stworzenie ogrodu żwirowego wymaga doskonale przemyślanej kompozycji, ponieważ ewentualne poprawki w trakcie realizacji są trudne. Stworzenie ogrodu żwirowego od postaw będzie wymagać trochę pracy, ale jego późniejsza uprawa wynagrodzi ci początkowy trud.  Jako że poza narzędziami, będziesz potrzebować żwiru, od razu warto ustalić jakiego.

Jakiego żwiru użyć do stworzenia ogrodu żwirowego?

W ogrodzie sprawdzi się zarówno najtańszy kamień budowlany, żwir płukany, jak i żwir kwarcowy, Blooma, czy też grysy granitowe lub bazaltowe. Popularnym wyborem jest żwirek grochowy. Małe kamienie o zaokrąglonych krawędziach występują w szerokiej gamie kolorystycznej, dlatego łatwo dopasować je do koloru elewacji budynku lub innych elementów ogrodu. Możesz tak naprawdę postawić na prawie każdy rodzaj żwiru, o ile charakteryzuje się średnią granulacją. Zbyt drobne kamienie mogą zbyt głęboko wbijać się w ziemię, a po zbyt dużych, grubych ciężko się chodzi. Unikaj sztucznie barwionego żwiru, gdyż może on blednąć i żwiru typu skała lawowa. Szybko się rozpada, pochłania wystarczającą ilość ciepła słonecznego, aby uszkodzić rośliny i może być trudna do usunięcia ze względu na swoje właściwości przypominające pumeks.

Ogród żwirowy krok po kroku

Pomiary terenu na ogród żwirowy

Zmierz obszar, w którym chcesz urządzić ogród żwirowy lub po prostu rabatę. Zastanów się, jaką powierzchnię chcesz pokryć, jaki kształt ma mieć twój ogród i jak dużo roślin, chcesz w nim zmieścić.  Musisz upewnić się, że wybrany przez ciebie teren jest dobrze oświetlony przez większość dnia i nie będzie spryskiwany wodą ze zraszaczy.

Usuwanie zanieczyszczeń w przyszłym ogrodzie żwirowym

Oczyść teren z kamieni, chwastów (wraz z korzeniami) i innych elementów, które mogą niekorzystnie wpłynąć na zakładaną rabatę. Usuń kilka centymetrów wierzchniej warstwy ziemi. Jeśli planujesz sadzić większe lub bardziej zdrewniałe krzewy, warto wkopać się w glebę głębiej (40-50 cm), aby korzeniom łatwiej było się zadomowić.

Wyrównywanie dolnej warstwy gleby

Warto rozluźnić ziemię poprzez dodanie materiałów organicznych i piasku gruboziarnistego poprawiającego przepuszczalność, a następnie wyrównać dolną warstwę gleby.  Dzięki temu zapobiegniesz zapadaniu się miejsc i zyskasz pewność, że każdy centymetr ogrodu żwirowego będzie prezentować się tak samo dobrze.  Jeśli mieszkasz w wilgotnym klimacie, więc istnieje ryzyko, że podmyty grunt będzie zapadać się i tworzyć doły, wówczas pomyśl o drugiej warstwie piasku. Wystarczy dodatkowy cal. Drugą warstwę również trzeba wyrównać – grabiami lub łopatą.

Dodawanie żwiru

Czas na pierwszą warstwę żwiru, która będzie miała styczność z dolną częścią korzeni roślin, które posadzisz. Ta warstwa powinna mieć od 2,5 do 5 cm. Możesz podłożyć pod żwir teksturę falistą, która później się rozłoży. Staraj się nie zrzucać całego potrzebnego żwiru jednocześnie. Mniejsze ilości łatwiej rozprowadzić i wypoziomować. Łatwiej też wypełnisz przestrzeń między roślinami bez szkody dla ich systemów korzeniowych. Brak gwałtownych ruchów zmniejszy również ilość pyłu, która zawsze pojawia się przy pracy ze żwirem. Kontakt z nim nie jest obojętny dla naszego zdrowia, szczególnie płuc i zatok. Na tym etapie możesz umieszczać w ziemi pojemniki, które stworzą zagłębienia w żwirze. Po usunięciu pojemników w sposób nienaruszający zbyt dużej ilości żwiru, w zagłębieniach umieszczaj poluzowane bryły korzeni.  Możesz dodać trochę gleby wokół podstawy roślin w żwirze. Łatwiej zakorzenią się i znajdą drogę do ziemi poniżej.

Wypełnianie rabaty żwirem

Od ciebie będzie zależeć, w jaki sposób usypiesz kolejną warstwę żwiru. Niektórzy lubią usypywać żwir wokół podstawy swoich roślin, inni wolą pozostać przy tradycyjnym wyglądzie kopca.  Żwir powinien znajdować się kilka cali nad powierzchnią gleby, aby zapobiec wkradaniu się chwastów. Musisz pamiętać o tym, że podlewanie w końcu sprawi, że żwir nieco opadnie.

Grabienie i podlewanie

Ostatnim etapem zakładania ogrodu żwirowego jest zagrabienie i wyrównanie powierzchni, a następnie podlanie roślin i zmycie kurzu z kamieni. Aby pielęgnacja twojego ogrodu żwirowego wymagała jak najmniejszego wysiłku, warto pomyśleć o systemie nawadniania kropelkowego. Linia kroplująca zmniejsza straty wody nawet o 65%. Kroplowniki umiejscawia się tuż przy uprawianych roślinach. Woda, spływając stopniowo w głąb gleby, jest efektywnie pobierana przez korzenie roślin. Proces jest w pełni zautomatyzowany, więc można nim sterować tak, aby zapotrzebowanie na wodę dostosować do konkretnych gatunków roślin.

Dodawanie roślin do istniejącego żwiru

Jeśli w twoim ogrodzie już znajduje się żwir i planujesz przekształcić ten teren w część z dużą ilością roślin, ich sadzenie będzie wyglądać nieco inaczej. Zamiast przygotowywać grunt pod spodem, będziesz usuwać żwir, aby zrobić miejsce dla nowych roślin. Warto zacząć od układania w miejscy docelowym.  Dzięki temu zanim rozkopiesz pół terenu, zyskasz pewność, że twoja wizja prezentuje się dobrze. Postępuj zgodnie z poniższymi wskazówkami.

Wykop dziury dla roślin

Dołek powinien być o 2-3 centymetry szerszy niż poluzowana bryła korzeniowa rośliny, którą zamierzasz posadzić. Otwory muszą być wystarczająco głębokie, aby roślina mogła szczęśliwie osiąść na dole, a jej łodyga znajdowała się powyżej górnej części żwiru. Nie wyrzucaj żwiru z wykopanych dziur. Jeszcze ci się przyda. Przechowaj go w jakimś pojemniku, w którym nie będzie mógł zostać zanieczyszczony. 

Umieść rośliny w dołkach

Zanim umieścisz roślinę w dołku, nieco potrząśnij jej korzeniami. Pozwoli to na upewnienie się, że są odpowiednio poluzowane, więc roślina zadomowi się w przygotowanym przez ciebie miejscu. Do każdego dołka nasyp niewielką ilość ziemi i umieść rośliny na powstałych warstwach. Następnie dołóż nieco więcej gleby wokół postawy rośliny. Delikatnie ją podlej i dodaj żwir. Zadbaj o to, by nie nakładać go na główną łodygę roślin. W ten sposób pozwolisz roślinom dobrze rozwijać się w nowym środowisku. Przepływ powietrza to ważna rzecz.

Rozłóż wykopany żwir

Równomiernie rozłóż wykonany z dołków żwir i zagrab teren. Przez pierwsze kilka tygodni regularnie podlewaj nowe rośliny, aby pomóc im zbudować zdrowy system korzeniowy. Usuwaj obumarłe materiały (liście i kwiaty) spadające na ziemię. Dzięki temu zachowasz porządek. Porządek w ogrodzie żwirowym to mniej prac pielęgnacyjnych.

Rodzaje roślin do ogrodu żwirowego

W ogrodzie żwirowym możesz uprawiać prawie wszystko. Wiele jednak zależy od twojego doświadczenia ogrodniczego. Początkujący ogrodnicy powinni zacząć od sukulentów, rozchodników i ziół, które są słońcolubne. Wszystkie rośliny, które są odporne na suszę, w ogrodzie żwirowym będą czuć się jak przysłowiowa ryba w wodzie. Poznasz je po grubych, woskowatych lub omszonych, włochatych albo srebrzystych liściach, które chronią je przed nadmiernym parowaniem wody i tym samym promieniami słońca.  W ogrodzie żwirowym warto postawić na krzewy (np. jałowiec, rozmaryn, hibiskus, azalia) i wszelkie odmiany skalne (szarotka alpejska, barwinek pospolity, miłek letni, goździki skalne). Z cebulowatych sprawdzą się czosnki, przebiśniegi, irysy i tulipany botaniczne. Warto stawiać na rośliny, które mają mniej liści lub też nie zrzucają ich jesienią. Odpowiedni dobór roślin przekłada się na ilość godzin spędzonych na pielęgnacji ogrodu.

Terminy nasadzeń w ogrodzie żwirowym

W zasadzie tylko zima nie nadaje się do nasadzeń w ogrodzie żwirowym. Wszystko przez zmarzniętą glebę. Najpopularniejsze są zasadzenia wiosenne, gdyż najszybciej widać efekty. Latem możemy już podziwiać ogród w pełnym rozkwicie. Sadzenie letnie wiąże się z ryzykiem nieprzyjęcia się roślin ze względu na trudne warunki, tj. palące słońce i szybkie wysychanie ziemi. Oczywiście możemy sobie z tym poradzić, kontrolując stopień nawodnienia roślin, co w praktyce polega na obserwowaniu roślin i częstszym podlewaniu. Najlepszą porą sadzenia jest wczesna wiosna (przełom września i października), gdy ziemia jest jeszcze ciepła, temperatury niezbyt wysokie, a ilość opadów wystarczająca, by rośliny mogły się rozwijać. Jeśli zdecydujesz się na nieco późniejsze sadzenie, pamiętaj, aby nie było to później niż miesiąc przed spodziewanymi przymrozkami.

M.Ś.